GELSENKIRCHEN
– SOERENSE ZAND 13 JUNI 1944
Op maandagavond 12 juni 1944 stijgen vanaf
10 vliegvelden aan de Engelse Oostkust tussen 22.15 uur en 23.35 uur 286
Lancaster MK.I en 17 Mosquito bommenwerpers op.
Boven de Noordzee komen de vliegtuigen bij
elkaar , waarna ze gezamenlijk in een gesloten formatie koers zetten naar de
Nederlandse kust, om te beginnen aan de gevaarlijke route naar het doel. Het
doel van deze nacht is het bombarderen van de Nordstern Synthetische
Olieraffinaderijen in Gelsenkirchen waar synthetische benzine uit steenkool wordt
gewonnen. Het doel lag vlak over de Nederlandse grens bij Venlo tussen de
steden Dortmund en Duisburg. Tijdens deze nacht leed de Royal Air Force grote verliezen. Zeventien
Lancaster bommenwerpers gingen deze nacht verloren.
Hieronder een Lancaster
lengte 21meter, spanwijdte 31 meter en
hoogte 6 meter; topsnelheid 450 km. per uur;
actieradius 4300 km.; 8 x 7,7 mm browning
machinegeweren in 3 geschutskoepels. normaal 6.400 kg. bommen en maximaal
10.000 kg. Vier Rolls-Royce motoren.
De eerste testvlucht was op 9 januari 1941
en vanaf 1942 zijn er van diverse varianten 7.377 geproduceerd. Tijdens de
oorlog zijn er 3.249 Lancasters verloren gegaan.
Uit een rapport van een wel
teruggekeerde vliegtuigbemanning:
Pilot: door zware en
lichte flak (Flugabwehrkanone) twee maal geraakt. Op
het doel geweldige vuur- en rookkolommen gezien. Bomlading van 12.000 pound.
Navigator: doel was de
olieraffinaderij in het sterk geïndustrialiseerde Ruhrgebied van Duitsland. We
lieten 12.000 pound vallen. Zeer hevige flak en zoeklicht activiteit. Hebben door het
luchtafweergeschut schade opgelopen. We zagen enorme branden en grote zuilen
van rook over het doelgebied. Totale vluchtduur 4 uur en 40 minuten. We haatten
om naar het Ruhrgebied te gaan.
Mid upper
gunner: doel was de synthetische olie fabriek in
“Happy Valley”. De bomlading was een “cookie” van
4000 pound en 1000 pounders.
Hebben op 20.000 ft. gebombardeerd. Zeer zware flak en intensieve activiteit van jachtvliegtuigen.
Het was een wonder dat we terugkeerden. Op twee plaatsen getroffen. De vlucht duurde 4 uur en 40 minuten. We
verloren twee vliegtuigen van dezelfde
basis.
Air bomber: We werden getroffen door flak en ik zat vrij laag aan de voorkant in het torentje.
Een gekartelde granaatscherf ongeveer ter grootte van een struisvogelei raakte
het vliegtuig ongeveer 3 inch boven mijn hoofd.
Een Duits industrieel rapport vermeld dat
alle productie in de raffinaderij is gestaakt en er een verlies van 1.000 ton
vliegtuigbenzine per dag is gedurende meerdere weken. Bovendien het verlies van
andere benzine.
De plaats van de bemanning in het toestel
is als volgt:
Pilot:
zit
aan de linkerkant in de cockpit. Er is geen Co-Piloot
Flight
engineer:
zit naast de piloot op een opvouwbare stoel en houdt zich bezig met de werking en monitoring van alle
vliegtuigsystemen, nodig om te diagnosticeren en waar mogelijk het corrigeren
van eventuele fouten die zich kunnen voordoen.
Navigator: zit aan een tafel achter
de piloot en flight engineer. Een instrumentenpaneel toont de luchtsnelheid,
hoogte en andere informatie die nodig is voor de navigatie.
Air bomber: deze man had een dubbelfunctie en fungeert
onderweg als frontschutter die als taak had om de sector van 180º voor het toestel af te dekken, maar hij komt
bij de nadering van het doel als bommenrichter in actie en werpt de bommen af.
Wireless
operator: onderhoudt de radioverbindingen met andere toestellen in
de formatie en eventueel naar de thuisbasis.
Mid upper
gunner: zit in het bovenste torentje in het
onverwarmde gedeelte van de romp.
Rear gunner: dit is de belangrijkste defensieve positie
met de zwaarste bewapening. Hij zit in een onverwarmde, geïsoleerde positie en
ziet niemand van de andere bemanningsleden tot ze op de basis terugkeren, soms
tien uur na het vertrek.
Eén van de 17 Lancasters die niet op de
thuisbasis terugkeerde was de LM158, die
op dinsdagnacht 13 juni 1944 op de terugweg van Gelsenkirchen om 01.30 uur neerstortte
in de nabijheid van de kruising Den Texweg – Soerensezand in Eerbeek en was op maandagavond om 23.31 uur
opgestegen vanaf de vliegbasis Tuddenham in Suffolk.
Dus twee uur na het vertrek van de basis in
Engeland is het vliegtuig door het Duitse luchtafweergeschut geraakt. Volgens
een rapport “shot down by ennemy
fire”
Dit vliegtuig behoorde tot het 90º
Squadron Bomber Command
en was op 10 juni 1944 door de Armstrong
Whitworth Aircraft Factory
aan de vliegbasis geleverd en is dus na een vliegtijd van slechts 3 uur (inclusief
de vliegtijd vanaf de fabriek) brandend neergestort.
.
Van de zeven bemanningsleden zijn er zes om het leven
gekomen, terwijl er één - Hoffos, Philip Clinton
- krijgsgevangene is gemaakt. De zes bemanningsleden zijn op 15 juni op
het kerkhof van Hall ter aarde besteld.
Een dokter kwam naar de plaats van het
ongeluk, maar kon niets meer voor de bemanning doen.
Allan, Alexander
is geboren op 29
december 1916 als zoon van Mary Mackie Allan-Wilkie en
stiefzoon van William Coleman in Toronto, Ontario Canada.
functie: navigator met de rang van flying officer van de Royal Canadian Airforce;
op 13 juni 1944 was hij 27 jaar oud; service nummer: J/24713;
begraven in graf 133A op de begraafplaats van Hall
Hij wordt herdacht op bladzijde 235 van het “Book of Remembrance”. Op de volgende pagina’s de voorzijde van het
boek en pagina 235 met de naam van Alexander Allan.
Hij was student op “Western Technical
School” in Toronto. In de school is o.a.
een foto van Allan, met “in memory” voor alle studenten die dienden in de 2e
wereldoorlog en niet terugkeerden.
Allan werd geboren in Schotland en kwam
naar Canada toen hij 5 jaar oud was.
In een krantenartikel van juni 1944 - met een
foto van Allan - staat dat de ouders via Duitse bronnen bericht hebben gekregen
van de crash van het vliegtuig en dat hun zoon begraven was op een kleine
begraafplaats in Hall, Holland, maar ze hopen dat het een vergissing is.
Hij had in 1942/1943 twaalf operaties
voltooid, maar was twee keer aan de dood
ontsnapt, want in maart 1943 werd hij gedwongen om met zijn vliegtuig naar
beneden te gaan door ijs op de vleugels en redde de inzittenden door in diepe
sneeuw te landen. In april 1943 werd tijdens het oversteken van de Atlantische
Oceaan het schip getorpedeerd en tot zinken gebracht. Hij was één van de 16
overlevenden terwijl 37 anderen hun leven verloren. In juni 1944 was zijn broer
William - na de invasie op 6 juni - in Frankrijk en diende bij het Royal
Canadian Ordnance Corps. Zijn broer Harry was nog thuis.
Cocker, Eric Royston
is op 4 november 1908 geboren in New Malden, Surrey, Engeland als zoon van James Mcleish
Cocker (1855-1935) en Rosa Ellen Lawson (1884-1976).
Hij is in december 1935 getrouwd met Millicent Helen
Wallace (1914-1993) in Wandsworth, Surrey. Hij had drie kinderen een dochter Marguerite (1936)
en 2 zoons Peter (1938) en Geoffrey (1942). Hij speelde rugby en cricket en was
deelnemer aan de Nationale Sprint Kampioenschappen (Amateur Atletics
Associaton – AAA) 100 yards en 220 yards. De zoons
wonen in Australië; functie: rear gunner met de rang van sergeant van de Royal Airforce volunteer reserve; op 13
juni 1944 was hij 35 jaar oud en het oudste bemanningslid. service nummer
1880173; begraven in graf 133 op de begraafplaats van Hall
Elliott, Albert Clarck
is op 16 oktober 1914 in Pickering, Ontario, Canada geboren als zoon van Elsie Maria Clark (1886-1978) en George Elliott (1867-1944);
hij had twee zusters; heeft de Pickering Continuation School
bezocht; zijn hobbies waren vissen en jagen.
functie: pilot met de rang van flying officer van de Royal Canadian Airforce;
hij wordt herdacht op pagina 299 van het “Book of Remembrance”. Er is ook een herdenkingssteen in de Saint
George’s Anglican Church in Pickering.
Op 13 juni 1944 was hij 29 jaar oud;
service nummer J/24955; begraven in graf 152 op de begraafplaats van Hall.
Hoffos, Philip Clinton
is op 26 maart 1914 geboren in
Saskatchewan, Canada als zoon van Otto Hoffos
(1879-1956) en Anna Sivertson
(1886-1988).
functie: air bomber met de rang van flying officer van de Royal
Canadian Air Force. Service nummer J/24647; hij is het enige bemanningslid die op
30-jarige leeftijd de crash heeft overleefd, mogelijk omdat hij in de
neuskoepel zat en de brand hem nog niet had bereikt..
Volgens Busser en
Postma uit Hall / Laag Soeren het
volgende:
De zevende man heeft aangeklopt bij een
familie Huiskes, die hem niet verstonden en zijn met hem naar een woonboot in
het Apeldoorn-Dierens kanaal gegaan, niet wetende dat de bewoners daarvan fout
waren; deze mensen hebben hem dan ook aangegeven bij de Duitsers op het Badhuis
in Laag Soeren, dat toen een herstellingsoord was voor gewonde Oostfront
soldaten. Postma heeft zelf gezien dat hij de volgende dag afgevoerd werd en
had niet het idee dat hij erg gewond was.
Hoffos kwam als krijgsgevangene
terecht in Stalag Luft III
(bij de stad Sagan in Polen, 160 kilometer ten
Zuidoosten van Berlijn)), met het POW - Prisoner Of War - nummer 6282. Dit was een officiers
kamp voor vliegtuig-bemanningen en was
in gebruik van 21 maart 1942 tot 27
januari 1945.Het kamp groeide uiteindelijk naar 60 hectare en bood plaats aan
10.000 gevangenen. Luft
III was het best georganiseerd van alle POW-kampen in Duitsland en er konden
vele sporten worden beoefend, zoals atletiek, volleybal, basketbal.
Er was ook een grote bibliotheek met onderwijs faciliteiten. Ze konden er
zelfs studeren, terwijl de examens werden verzorgd door het Rode Kruis en
afgenomen door academici, zoals de hoofdmeester van “Kings College”, die ook
een krijgsgevangene was in Luft III.
Maar op 27 januari 1945 toen de Sovjet
troepen op slechts 20 kilometer waren genaderd marcheerden de resterende krijgsgevangenen net voor middernacht uit het
kamp met bestemming Spremberg (ten zuiden van
Berlijn) bij lage temperaturen en 15 centimeter sneeuw. Na diverse kampen
werden de gevangenen op 29 april door de
U.S. 14th. Amored Division
bevrijd en kwam er voor Hoffos een einde aan zijn
gevangenschap.
Op 7 augustus 1945 trouwde hij met Sylvia Thierman (29 mei 1918) in Swift Current,
Saskatchewan, Canada. Hij overleed op 16 december 1990 op 76-jarige leeftijd,
terwijl zijn vrouw overleed op 16 juli 2001, 83 jaar oud.
In 1945 heeft hij in Engeland de familie
van het bemanningslid Cocker bezocht.
Kibble, Denzil Charles
is in het 4e kwartaal van 1921 in Pontypridd,
Glamorganshire, Wales geboren; naam van de moeder
Jones;
functie: flight engineer met de rang van sergeant van de Royal Air Force volunteer reserve: service nummer 1894490;
begraven in graf 131A op de begraafplaats
van Hall;
Op 13 juni 1944 was hij 23 jaar oud.
Walker, Kenneth Charles
is geboren op 4 december 1922 in Caulfield,
Vicoria, Australië als zoon van Robert Walker
(1873-1948) en Alice Jane Stewart (1888-1957); hij had één zuster en vier broers;
hij was opgeleid als landbouwer, maar trad op 27 maart 1942 in Melbourne in
militaire dienst;
functie: wireless operator met de rang van flight sergeant van de Royal Australian Air Force; service nummer 410927; op 13 juni
1944 was hij 21 jaar oud;
begraven in graf 131 op de begraafplaats
van Hall;
zijn naam is vermeld op paneel 132 van het
“Australian War Memorial” in Campbell, Canberra, Australië.
Willmott, David Millar
is geboren op 12 juli 1923 in Toronto,
Ontario, Canada als zoon van Annie Miller en Richard Willmott.
functie: mid upper gunner met de rang van sergeant
van de Royal Canadian Air Force; service nummer: R/209089; op 13 juni was
hij 20 jaar oud; begraven in graf 152A
op de begraafplaats van Hall;
hij wordt herdacht op bladzijde 479 van het
“Book of Remembrance”.
Hieronder de foto van de complete
bemanning, waarvan er 4 uit Canada, 2 uit Engeland komen en 1 uit Australië
komt.
De zes omgekomen bemanningsleden zijn op 15
juni 1944 begraven op de begraafplaats van Hall. Een tot de “buurt” behorende buurman
van mij - Jan Lebbink in januari 2015 op 96-jarige leeftijd overleden -, die op
ca. 400 meter van de begraafplaats woonde, werd door de Duitsers opgehaald om
te helpen met het delven van de graven. De vader van Jan Schut uit Hall heeft
als gemeente arbeider geholpen de lijken te kisten. Joop Teunissen 12 jaar oud
in 1944 - van de Hallseweg in Hall heeft de lijken
aan de rand van het zandpad zien liggen. Ze waren afgedekt met een groen zeil,
terwijl de verbrande laarzen er nog onderuit staken. Na de oorlog zette de moeder van Joop
Thomassen uit Hall op 13 juni bloemen en met de kerst een kerststukje op de
graven. Nadat ze overleden was doen
Dinie en Joop Thomassen dat 2 maal per jaar en i.v.m. 70 jaar bevrijding
in 2015 ook op 4 mei. Ik bezocht de familie en wanneer zij niet meer leven zal
hun dochter de traditie voortzetten.
De zes graven in Hall met de bloemen op 4
mei
En met een kerststukje voor de
kerstdagen.
Gelijktijdig met de bemanning is ook het
joodse meisje Mietje Frenk (19 december 1896)
begraven.
Mietje en haar zes jaar oudere zusje Kaatje
(13 december 1890) zaten ondergedoken in een vakantiehuisje op Coldenhove, Eerbeek. Ze behoorden tot een gefortuneerde
orthodoxe joodse familie en waren beiden geboren in Zierikzee en later vertrokken
naar Rotterdam, waar Mietje directrice en Kaatje hoofd van de huishouding werd
van het Joodse ziekenhuis. Op 12 juni 1944 – waarschijnlijk door verraad – zijn
ze door leden van de Sicherheitspolizei opgepakt.
Mietje heeft gevraagd of ze naar de W.C. mocht en daar heeft ze met cyaankali,
wat ze altijd bij zich droeg, een einde aan haar leven gemaakt. Kaatje ging wel
met de Duitsers mee en is op 11 november 1944 in het concentratiekamp Auschwitz
om het leven gebracht. De twee zusters hadden ook nog een ongeveer 4-jarig
jongetje bij zich. Van hem is niets bekend, vrijwel zeker is hij ook op
transport gesteld en na aankomst in het kamp direct vergast. Mietje en Kaatje
hadden 6 broers, waarvan er 2 jong zijn overleden en 3 in Duitse concentratiekampen zijn overleden.
Van de 2 zuster is er 1 in 1944 in Auschwitz overleden. De ouders zijn voor de
oorlog al overleden. Achttien jaar later verzocht de Nederlands-Israëlische
gemeenschap uit Rotterdam Mietje te mogen herbegraven op de Joodse
begraafplaats in Rotterdam, hetgeen ook is gebeurd.
In 2003 werd Henk Witteveen uit Loenen benaderd door de
familie Zonneveld uit Loenen. Ze waren in gesprek gekomen met een Australiër,
die op zoek was naar het graf van zijn vader, die in de oorlog tijdens een
crash met een Lancaster bommenwerper was omgekomen. Even later stonden ze met
Peter Cocker bij Witteveen op de stoep en heeft hij hem meegenomen naar het
kerkhof in Hall. Het was voor beiden een emotionele gebeurtenis bij het graf
van Eric Royston Cocker. De langgekoesterde wens van zoon Peter ging
eindelijk in vervulling. Daarna heeft zijn zuster Marguerite - woonachtig in
Engeland - ook het graf van haar vader bezocht. Drie van de vijf kinderen van
Peter hebben daarna het graf van hun grootvader bezocht.
Tuddenham, Suffolk
Dit Royal Air Force vliegveld - 5
kilometer ten Zuidoosten van Mildenhall, Suffolk – is
op 13 oktober 1943 met het Short Stirling III
vliegtuig in gebruik genomen door het 90º Squadron, voornamelijk actief met het
leggen van zeemijnen. In 1944 kwamen de Lancasters en begonnen de
bombardementsvluchten van het 90º Squadron naar Duitsland. Op de basis waren
1.845 mannen en 250 vrouwen gestationeerd.
Vanaf de opening tot het einde van de
oorlog waren de verliezen van Tuddenham 17 Stirlings en 36 Lancasters.
90 Squadron
Hoewel dit squadron al in de eerste
wereldoorlog in 1917 werd gevormd, werd het in 1942 hervormd tot een nacht Bomber Squadron, onderdeel van No. 3 Bomber
Group en had na de Stirlings de Lancasters in
gebruik. De laatste vlucht was naar
Bremen op 22 april 1945. Het squadron had 4.613 operationele vluchten voor Bomber Command en verloor
gedurende de oorlog 86 toestellen.
Het bombarderen van de Synthetische
Olieraffinaderijen in Gelsenkirchen gebeurde veel, zowel ’s nachts door de RAF
, als overdag door de Amerikaanse Luchtmacht.
In 1944 waren er tenminste 18 bombardements vluchten met in totaal 3100 vliegtuigen.
De verliezen in de 2e
wereldoorlog waren hoog. Alleen RAF Bomber Command verloor in de oorlog 55.573 man en in ons land liggen
alleen al 11.000 RAF vliegers begraven, naast vele honderden van de Amerikaanse
luchtmacht.
In Nederland en de bijbehorende kustwateren
crashten ca. 7.000 Geallieerde en Duitse vliegtuigen, waarvan 2.500 RAF
machines.
Bij de RAF kreeg een vliegtuigbemanning na
30 operationele vluchten een half jaar rust. Nou ja, rust. Ze werden
instructeur of vlogen ergens anders, maar niet tegen de vijand. Na een halfjaar
volgde de 2º “operationele tour” van ook weer 30 vluchten. Weinigen overleefden
2 of zelfs 3 “operationele tours” een groter aantal brachten het tot een paar
vluchten of sneuvelden al op hun eerste vlucht.
De bemanningen van de Amerikaanse
luchtmacht gingen – als ze het overleefden – na 25 “missions”
terug naar de Verenigde Staten.
Hierna een beknopte samenvatting van de 16
andere Lancasters, waarvan er op 13 juni 1944 dertien in Nederland zijn neergestort,
twee in Duitsland en er één nog niet is gevonden.
PA986; 12 squadron; op 12
juni om 23.01 vertrokken van de basis Wickenby, Lincolnshire; op de thuisvlucht op 13 juni heeft een nachtjager van de vliegbasis Eelde om
01.30 uur het staartstuk zwaar beschadigd, waarna het neerstortte in de polder
Mastenbroek bij IJsselmuiden; 6 bemanningsleden verlieten het vliegtuig per
parachute, maar de Duitsers schoten de parachutes kapot, waardoor ze de val
niet overleefden; ze werden begraven op de begraafplaats van IJsselmuiden;
tijdens bergingswerkzaamheden werd het 7e bemanningslid – piloot
Williams – gevonden en is op 8 december 1992, in aanwezigheid van zijn weduwe,
ook in IJsselmuiden ter aarde besteld.
LM156; 15 squadron; op 12
juni om 23.12 uur vertrokken van de basis Mildenhall, Suffolk en op 13 juni om 01.24 uur in de nabijheid
van het doel neergeschoten door Oblt. Dietrich
Schmidt van Fliegerhorst
Twenthe en bij Rheine
neergestort; de bemanning is op een lokale
begraafplaats begraven en na de oorlog herbegraven op het Reichswald Forest War Cemetry bij Kleef; het vliegtuig had 7 vlieguren en crashte
bij de 2º missie. Oblt Schmidt heeft vanaf maart 1943
tot 1945 in totaal 43 toestellen neergeschoten; heeft de oorlog wel overleefd
en is op 6 maart 2002 op 82-jarige leeftijd overleden
LM465; 15 squadron; op 12
juni om 23.15 uur vertrokken van de basis Mildenhall, Suffolk;
op 13 juni om 00.53 uur kruiste men de Nederlandse kust, maar werden boven
Limburg om 01.15 uur aangevallen door de nachtjager van Uffz.
Sarzio Gustav, waarna het vliegtuig in brand stond en
neerstortte in Tienray bij Meerlo; 6 vliegers werden gedood en begraven op de
R.K. begraafplaats in Venlo en na de oorlog herbegraven op de Britse Militaire
oorlogsbegraafplaats Jonkerbos bij Nijmegen. Jack Trend – de radiotelegrafist –
was de enige overlevende, ontsnapte en kwam via het plaatselijk verzet achter
de geallieerde linies en keerde in september terug op zijn basis in Engeland; het
toestel had 169 vlieguren
PA969; 100 squadron; op
12 juni om 23.07 uur vertrokken van de basis Grimsby,
Lincolnshire; het is onbekend waar dit toestel is neergestort;
mogelijk IJsselmeer of de Noordzee; het vliegtuig had 39 vlieguren; de namen
van de zeven bemanningsleden zijn gegraveerd in de stenen muren van het Air Forces Memorial, Englefield
Green, nabij Egham, Surrey
(naar land van herkomst en squadron). Dit gedenkteken is gewijd aan 20.456
mannen en vrouwen van de luchtmacht en andere operaties in de 2º wereldoorlog,
die zijn omgekomen of spoorloos zijn
verdwenen en geen bekend graf hebben.
De zeven namen – Maurice Hennessy, Kenneth Biggs, Wilfred Joseph Massey, Ronald
Willis, John Booth,
James Dew en Henry Newcombe
- staan op de panelen. 211, 213, 220,
223, 225, 228 en 235.
HK545; 115 squadron; op
12 juni om 23.32 uur vertrokken van de basis Witchford,
Cambridgeshire; op 13 juni neergeschoten door
luchtafweergeschut en 3 kilometer ten westen van Gelsenkirchen
neergestort; de zeven bemanningsleden
kwamen om het leven, lokaal begraven en
na de oorlog herbegraven op het Reichswald Forest War Cemetry in Kleef; het
toestel had 90 vlieguren
LM581; 166 squadron; op
12 juni om 22.38 uur vertrokken van de basis Kirmington,
Lincolnshire en op de terugweg op 13 juni om 01.34
uur neergehaald door de nachtjager van Uffz. Karl
Pfeiffer en in Tongeren, 4 km. ten westen van Epe neergestort, waarbij de 7
vliegers om het leven kwamen, die op de begraafplaats van Epe zijn begraven;
het toestel had 83 vlieguren. Pfeiffer moest zelf zijn Messerschmidt
drie maal per parachute verlaten, maar heeft de oorlog wel overleefd en overleed
in 1999 op 79-jarige leeftijd. In
dezelfde nacht schoot hij ook de ME 785 neer.
ME777; 166 squadron; op
12 juni om 22.16 uur vertrokken van de basis Kirmington,
Lincolnshire en op de terugweg op 13 juni om 01.23
uur neergehaald door een nachtjager en in Zelhem neergestort, waarbij de gehele
bemanning om het leven kwam. Vijf verkoolde lichamen werden gevonden in het
vliegtuig en twee niet verbrande lichamen werden gevonden in de buurt van het
neergestorte vliegtuig. Ze zijn begraven op de begraafplaats van Zelhem; het
toestel had 59 vlieguren.
ND399; 166 squadron; op 12 juni om 22.23 uur vertrokken
vanaf de basis Kirmington, Lincolnshire
en op de terugweg op 13 juni om 02.30 uur beschoten door de nachtjager van Hptm. Modrow, waarna het
vliegtuig is neergestort bij Ugchelen; de 7 vliegers kwamen om het leven en
zijn begraven op “Heidehof” in Ugchelen; het toestel had 300 vlieguren. Hptm. Ernst-Wilhelm Modrow
(1908-1990) heeft 34 geallieerde vliegtuigen neergeschoten. Hij was vanaf 1933
piloot in de burgerluchtvaart o.a. bij
een Colombiaanse maatschappij SCADTA en vanaf mei 1937 vloog hij postroutes bij
Lufthansa in Zuid-Amerika.
DV286;
300
Polish squadron;
op 12 juni om 23.20 uur vertrokken van de basis Faldingworth,
Lincolnshire; 13 juni om 01.43 uur op terugweg neergeschoten door
nachtjager en gecrasht in IJsselmeer; van de 7 bemanningsleden sprongen Morski en Bladowski uit
het brandende toestel, waarvan Bladowski is verdronken en Morski door vissers is gered en gevangen genomen
en later overgebracht naar een Duits marineschip en uiteindelijk als
krijgsgevangene overgebracht naar Sagan, Stalag Luft3. In 1998 is het wrak door Volendamse
vissers ontdekt, waarna in 2003 de berging is uitgevoerd en zijn de lichamen
van de 5 vliegers geborgen; deze zijn op 25 oktober 2003 op het Pools Militaire
Ereveld in Breda begraven; het lichaam van de verdronken
vlieger was hier vanaf de begraafplaats in Wijdenes al in 1962 herbegraven; op
25 oktober 2003 was ook de enige
overlevende – Morski – aanwezig.
JA683; 300 Polish squadron; op 12 juni om 23.21 uur vetrokken van de
basis Faldingworth, Lincolshire;
op 13 juni om 02.56 door een nachtjager beschoten en in de lucht geëxplodeerd
en bij Sondern 3 kilometer ten Noorden van het Radevormwald neergestort. Flight Sergeant Klucha, die gewond was, werd vermoord door politie en
partijfunctionarissen nadat hij een paar dagen na de crash in de omgeving van
het Radevormwald bij burgers werd gevonden. De 7
bemanningsleden aanvankelijk begraven op de begraafplaats van Remlingade, zijn na de oorlog herbegraven op het Reichswald Forest War Cemetry in Kleef; het toestel had 164 vlieguren.
LL807: 300 Polish squadron: op 12 juni om 23.16 uur vertrokken van de
basis Faldingworth, Lincolnshire;
op de terugweg door afweergeschut
geraakt en op 13 juni om 01.43 uur
neergestort in het IJsselmeer bij
Urk; de gehele bemanning is omgekomen en 6 spoelden na enige weken nabij Urk
aan, terwijl Sgt. Pacula
nooit is gevonden; de vliegers werden begraven
op het kerkhof bij het kerkje op Urk; in 1947 zijn er 5 herbegraven op
het geallieerde ereveld Rusthof in Oud Leusden en 1 op de begraafplaats in
Elburg; het toestel had 39 vlieguren.
ME785; 460 squadron; op
12 juni om 23.05 uur vertrokken van de basis Binbrook,
Lincolnshire en op de terugweg op 13 juni om 01.30
uur beschoten door Uffz. Karl Pfeiffer; neergestort
bij Wesepe, waarbij de gehele bemanning om het leven kwam; ze zijn begraven op
de begraafplaats van Olst; het toestel had 15 vlieguren. In dezelfde nacht
heeft Pfeiffer ook de LM581 neergeschoten.
DS818;
514
squadron; op 12 juni om 23.11 uur vetrokken van de
basis Waterbeach, Cambridgeshire;
13 juni om 02.00 uur op de terugweg
neergeschoten door nachtjager en gecrasht op de Oosteinderweg
in Nunspeet; van de 7 bemanningsleden zijn er 4 gedood en begraven op de
begraafplaats van Ermelo, 2 gevangen genomen en 1 ontsnapt; het toestel had 305
vlieguren.
LL678; 514 squadron; op
12 juni om 23.12 uur vertrokken van de basis Waterbeach,
Cambridgeshire; op de terugweg op 13 juni om 01.24
uur neergeschoten door Oblt. Dietrich Smidt en
neergestort bij Zuidloo 3 kilometer Z.O. van Bathmen;
van de 8 vliegers (ook een co-piloot) zijn er 5
overleden en begraven op de begraafplaats van Bathmen, terwijl de andere 3 zijn
ontsnapt; het toestel had 192 vlieguren.
LL812: 622 squadron; op
12 juni om 23.00 uur vertrokken van de basis Mildenhall, Suffolk
en op de terugweg op 13 juni om 01.00 uur door een nachtjager beschoten, in de
lucht geëxplodeerd en bij Oirschot neergestort; de 7 vliegers zijn begraven op de begraafplaats van Eindhoven
(Woensel); het toestel had 135 vlieguren.
ED938; 625 squadron; op
12 juni om 22.43 uur vetrokken van de basis Kelstern,
Lincolnshire; 13 juni om 01.50 uur op de terugweg gecrasht in
Zandwerven bij Spanbroek; van de zeven bemanningsleden zijn er 5 gedood en
begraven op de begraafplaats van Spanbroek, terwijl de overige 2 gevangen zijn
genomen. Toen het vliegtuig neerstortte had het 580 vlieguren.
.
Van de 17 vliegtuigen, die tijdens
het bombardement op Gelsenkirchen zijn neergestort zijn 109 bemanningsleden om
het leven gekomen, 6 krijgsgevangen gemaakt en 5 ontsnapt.
Aan
de Engelse Oostkust waren gedurende de 2e wereldoorlog 101 vliegvelden in gebruik,
waarvandaan door de RAF 389.000
bombardementsvluchten werden uitgevoerd. Er waren nog tientallen andere
vliegvelden, die werden gebruikt voor training en onderhoud.
Op 28 juni 2012 werd het RAF Bomber Command Memorial onthuld
door Koningin Elizabeth II in Londen,
ter herdenking van de bemanningen die
met missies het leven verloren.
Het Memorial, gelegen op Piccadilly, in de
buurt van Hyde Park Corner, werd gebouwd ter gelegenheid van het offer van
55.573 vliegers van Groot-Brittannië, Canada, Tsjecho-Slowakije, Polen en
andere landen van het Gemenebest.
Liam O’Corner
ontwierp het monument, gemaakt van Portland steen, terwijl het middelpunt een 2,7 meter hoog bronzen sculptuur –
ontworpen door Philip Jackson - is van een 7-man Bomber
Command bemanning, die van een missie terugkeren.
Het ontwerp van het dak is geïnspireerd
door een Vickers Wellington vliegtuig en bevat
aluminium delen van een bommenwerper - de Halifex
LW682 van het 426th squadron van de
Royal Canadian Air Force - op 12 mei 1944 neergeschoten boven België en
verdween in een moeras met nog 3 bemanningsleden, terwijl er 5 op de begraafplaats
van Geraardsbergen werden begraven.
Deze Halifex werd
in 1997 geborgen met de stoffelijke resten van de 3 bemanningsleden nog op hun
posten.
De drie werden op 11 november 1997 in de
aanwezigheid van o.a. familieleden met militaire eer begraven op de
begraafplaats van Geraardsbergen, waarna de bemanning weer voor altijd was herenigd.
Op dat ogenblik had vrijwel niemand tussen
het publiek een grijze man opgemerkt. Het was Martin Drewes (1918-2013), de
Duitse piloot die in de nacht van 13 mei drie bommenwerpers neerhaalde,
waaronder de Halifex LW682, stond erop de begrafenis
van zijn voormalige tegenstanders bij te wonen. Er ontrolde zich een emotionele
scène, aangezien de voormalige piloot schoorvoetend werd benaderd door de
familieleden, die hem de hand reikten. Marjorie Wyse,
de zuster van de Canadese staartschutter, vroeg aan Drewes “mag ik je een
knuffel geven” en even later vielen ze in elkaars armen.
Een
bijzonder mooier gebaar was nauwelijks denkbaar.
De plaatsen waar de 17 vliegtuigen zijn
neergestort
ALL THE YOUNG MEN WHO LOST THEIR LIVES, DO NOT CRY FOR
THEM
THEY ARE NOT REALLY GONE, YOU KNOW;
IT’S JUST A BODY WHICH THEY LEFT BEHIND;
THEY WILL ONLY BE GONE FOREVER WHEN WE NO LONGER
REMEMBER THEM.
Free
translation into English from a tekst by Bram Vermeulen (1946-2004)
Bronnen:
websites; AirWarWW2 van Jan Nieuwenhuis, lostaircraft; studiegroep luchtoorlog
Engelse en Duitse Wikipedia
Notities en krantenartikelen van Henk Witteveen, Loenen
Foto bemanning van Roger Marsh, Canada (neef piloot Elliott); op 19 april 2013
bezocht Rogerj het graf van zijn oom
Engelse, Canadese en Belgische websites
Joop Zengerink;
mei 2015
